Vlakbij het Romeinse fort Flevum was er, waar nu Velserbroek ligt,
een belangrijke cultusplaats. Uit archeologische vondsten blijkt dat op deze cultusplaats
vrijwel ononderbroken offers gebracht zijn vanaf de IJzertijd,
gedurende de Romeinse tijd en ook nog na de Romeinse tijd. Uit de ijzertijd dateren Keltische
(La Tène) mantelspelden,
speerpunten en een beitel met houten heft. De aanwezigheid van complete wapens wijst op een
rituele context.
In de Romeinse tijd werden veel wapens, mantelspelden en munten geofferd,
tevens zijn er geweien, schedels van paarden en honden, aardewerk en miniatuurspelden gevonden.
Dit soort vondsten worden vaak bij heiligdommen in het Noord-Gallische en het Germaanse
gebied gevonden. Nadat de Romeinen rond 28 na nul uit Velsen verdreven waren en ze rond 47 na nul besloten hadden hier
niet meer terug te komen, bleef de cultusplaats bij Velserbroek in gebruik.
Er zijn geofferde munten gevonden met keizer Trajanus erop (Romeins keizer
vanaf 98 t/m 117 na nul) en
verzilverde mantelspelden en fibulae uit de derde en mogelijk nog de vierde eeuw na nul
(Bosman Blz.115-116).
Velserbroek is de enige locatie in Noord-Holland waar zoveel objecten gevonden zijn, deze cultusplaats is wat rijkdom en aantal vondsten
betreft niet te vergelijken met enige andere cultusplaats in het Frieze gebied.
Het moet een belangrijke cultusplaats voor de Friezen geweest zijn met mogelijk een concentratie van Frieze macht in de nabije omgeving,
want bij de cultusplaats zelf ontbreken alle sporen van bewoning
(Bosman Blz.118).
Dat was mogelijk ook de reden waarom de Romeinen besloten een fort bij Velsen te stichten.
Behalve dat er geofferd werd weten we verder niets van deze cultusplaats.
Van Tacitus weten we dat de Godin Baduhenna in deze
regio vereerd werdt en dat de Romeinen hun fort in Velsen opgaven na een nederlaag
in het bos van Baduhenna. Het lijkt dus voor de hand te liggen dat in ieder geval
de Godin Baduhenna een rol speelde bij deze cultusplaats. Doch uit de archeologische vondsten
is geen enkele aanwijzing te halen omtrent welke goden en/of godinnen hier een rol speelden.
In maart 2019 ben ik op de locatie zelf gaan kijken. Ik had m'n auto geparkeerd aan de
Waterscheering te Velserbroek
en ben via het bruggentje het watertje overgestoken.
Tijdens m´n wandelingetje langs het water was hier niets te zien dat aan het verleden herinnert.
Vervolgens ben ik rustig gaan wandelen langs het watertje met m'n wichelroede, deze sloeg in de buurt
van bepaalde bomen en de begroeide kant van het pad soms krachtig aan. Ik voelde hier een prettige
sfeer, iemand liet me later weten hier iets oerouds te voelen, iets van vóór de Romeinen.
Wellicht is het interessant om hier eens met een groepje heen te gaan om gezamenlijk rond te kijken
en een meditatie te doen.
Foto´s: Linksboven en hierboven: huizen aan de
Waterscheering te Velserbroek
in 1991 en 2019.
De grote foto links is vanaf hetzelfde punt genomen in de tegenovergestelde richting. |