De  Godinnen  Baduhenna  &  Boudunnea

In de Broekpolder te Heemskerk, zo´n zeven kilometer noorderlijker van de belangrijke cultusplaats in Velserbroek, vinden we een andere cultusplaats waar de sporen van achtergebleven offergaven gevonden zijn.
Het parkje "De Vlaskamp" mocht niet bebouwd worden vanwege de archeologische vondsten. Het hele parkje is afgedekt met een beschermende laag water­door­la­ten­de folie die de archeologisch vondsten in de grond moet beschermen.
Ter herinnering aan het verleden zijn er twee moderne ronde terpen gemaakt, die je op de foto´s hieronder en rechts kan zien vanuit verschillende perspectieven. Vanuit station Heemskerk (bij de pijl op de foto rechts) loop je hier zo naar toe, of als je met de auto komt kan je parkeren in de straat die je op de foto hieronder ziet; het Schutterskwartier.

In het water tussen deze twee stenen terpen en de moderne bebouwing was ruim duizend jaar geleden een offerplaats. De Broekpolder kent een lange geschiedenis van activiteit, van duidelijke ploeg­sporen van omstreeks 1700 voor nul tot sporen van bewoning in de periode van 400 voor tot 350 na nul (Offenberg Blz.39).

In de Broekpolder zijn sporen van een zorgvuldig aangelegde offerplaats gevonden. In het bij tijden moerassige gebied van die periode is van een grote afstand zand aangevoerd om een pad naar de oever van het water aan te leggen. Om dit pad droog te houden waren aan weerskanten greppels gegraven, waar mogelijk riet in heeft gestaan. Deze offerplaats was gedurende de zesde en zevende eeuw in gebruik  (de Nijs Blz.175-177  &  Offenberg Blz.53)  en is dus niet zo oud als de cultusplaats in Velserbroek, die vanaf de derde eeuw voor nul tot in de vierde eeuw na nul in gebruik was.
In de Broekpolderse poel die overging in het Oer-IJ zijn veel stenen en spijkers gevonden. Van de gevonden slijpstenen, maalstenen en kiezelstenen was 90% wit of licht van kleur. Bij offerplaatsen in Denemarken en Zweden werden ook veel witte stenen geofferd samen met ijzeren staven. De witte stenen worden o.a. in verband gebracht met het beschermen van de dragers tegen bliksem, een goede zeereis en het beschermen van de gezond­heid van mensen en vee. Witte stenen zouden ook helpen bij de overwinning in de strijd  (Therkorn Blz.190).
De witte stenen gevonden in de offerplaats van de Broekpolder bleken afkomstig te zijn uit de omgeving van Utrecht en bij Wieringen, zo'n 70 kilometer van de Broekpolder verwijderd  (de Nijs Blz.178-179).
De vondsten van witte stenen en ijzeren nagels in de Broekpolder zijn opvallend.

Closup van één van de stenen terpen van de foto´s hierboven
(Beweeg je muis over de afbeelding voor meer details)

Er zijn ook verschillende botten gevonden van paarden- en schapen- of geiten, die in clusters zijn gevonden die een naar het zuidoosten lopende lijn vormen.
Ook zijn er botten van mensen en honden gevonden. De mensbotten bleken langere tijd te zijn bewaard alvorens ze in de poel geofferd werden. Er bleek tevens een verband te zijn tussen de geofferde mensen- en hondenbotten en de verschillende clusters. De orientatie van de paaltjes in de offerpoel van de Broekpolder is zuidoost, gericht op het sterrenbeeld Grote Hond, dat aan het eind van de oogstmaand september aan de hemel verschijnt. De ster Sirius vormt de kop van de Grote Hond en is de ster die verbonden wordt met de oogst (Offenberg Blz.71, Therkorn Blz.188  &  de Nijs Blz.179).

Andere vondsten zijn in verband te brengen met het sterrenbeeld Hercules, die men in verband brengt met Donar/Thor (Zie Wikipedia).
De vondsten richten zich op dit sterren­beeld in het begin van November tijdens de slacht periode (Therkorn Blz.188).  In de Broekpolder zijn ook Romeinse munten met daarop de God Hercules gevonden, verder zijn er twee Donar/Thor amuletten gevonden (Therkorn Blz.107 & 187-188).
Deze Donar/Thor amuletten zijn van Engeland tot bij de Zwarte Zee gevonden en dus ook enkele amuletten in de Broekpolder (Offenberg Blz.67 & 71  &  de Nijs Blz.179), zodat we hiermee naast de Godin Badu­henna, ook de God Donar/Thor in deze regio kunnen plaatsen.
Zowel Baduhenna als Donar/Thor kunnen met strijd, bescherming en genezing in verband worden gebracht.

De Broekpolder & Velserbroek

In de manier van bouwen en drainage zijn locale verschillen gevonden tussen de werkwijzen in Assendelft, Uitgeest en Schagen aan de ene kant, en de werkwijze in de Broekpolder en Velserbroek aan de andere kant (Offenberg Blz.58).
De Broekpolder en Velserbroek hadden dus veel culturele overeenkomsten in de manier van bouwen, afbreken, verhuizen van gebouwen en het aanleggen van drainage. Dit wijst op samenwerking en uitwisseling.
De offerpoel in Velserbroek was echter één van de rijkste, men vond hier ook veel zilver- of verzilverde objecten. De offerpoel in de Broekpolder was eenvoudiger, wellicht alleen gebruikt door de locale bewoners van de nabij gelegen boerderijen.
De archeologische vondsten in de Broekpolder zeggen ons dat er hier in de periode van 400 voor tot 350 na nul mensen woonden en dat er een offerplaats was die door nabij wonende mensen gebruikt werd in de zesde en zevende eeuw na nul. In de bronnen die ik heb geraadpleegd wordt wel gesuggereerd dat hoewel er geen vondsten van bewoning uit de zesde en zevende eeuw gevonden zijn, deze er toch wel kunnen zijn op locaties in Beverwijk en Heemskerk die al reeds bebouwd zijn. Tevens zullen de mensen die hier van 400 voor tot 350 na nul woonden, hun offers gebracht hebben. Dit kan mogelijk ook bij de offerplaats van de Schepelenberg of die bij Velserbroek zijn geweest, die in dezelfde periode gebruikt werden. Doch dit zijn allemaal logisch onderbouwde speculaties.

Wat we met enige zekerheid kunnen zeggen is dat in de eerste zeven eeuwen van onze jaartelling er mensen in de Broekpolder en Velserbroek woonden die cultureel met elkaar verbonden waren, die hun omgeving naar hun hand zetten en inrichte met het oog op de sterren, die offers brachten in het water en die in ieder geval de God Donar/Thor en de Godin Baduhenna kenden.

Martin Roek